آبیاری قطره ای زیرسطحی
در بسیاری از نقاط جهان، آب منبع محدود کننده شده است، به طوریکه تقاضای استفاده از آن، روز به روز افزایش یافته و به گونه ای حالت رقابتی به خود گرفته است. در بسیاري از مناطق ايران نیز آب کافی در زمان مورد نیاز براي فعالیت هاي کشاورزي وجود ندارد و اين امر سبب شده است تا آب به عنوان محدودکننده ترين نهاده تولید محسوب شود. امروزه چنین پنداشته میشود که نگرش جامع به مديريت آب و خاک و افزايش کارايی مصرف آب، می تواند گام هاي مهمی در تأمین امنیت غذايی به حساب آيد. با توجه به آبیاری نیشکر به روش جوی و پشته و نیز با توجه به این که راندمان آبیاري سطحی به دلیل خصوصیات ذاتی روش و نیز بكارگیري غیرصحیح آن پايین می باشد، بهبود روش های استفاده از منابع آب موجود با استفاده از روش های نوین آبیاری و مدیریت های آبیاری به عنوان عناصر کلیدی جهت مدیریت منابع آب مطرح می شود. روشهای مختلف آبیاری قطرهای به لحاظ داشتن پتانسیل بالا در توزیع آب با راندمان مطلوب، یک راه حل مناسب به منظور استفاده بهینه از منابع آب می باشند.
آبیاری قطرهای زیرسطحی عبارت از کاربرد آب در زیر سطح خاک از طریق گسیلنده هایی با نرخ تخلیه که مشابه با آبیاری قطره ای می باشد. عمق کارگذاری لوله های جانبی در آبیاری قطره ای زیرسطحی به عواملی از قبیل نوع خاک، نوع گیاه، اقلیم، اقدامات مدیریتی و غیره بستگی دارد. در این روش آبیاری، قرار گرفتن لوله ها در زیر سطح خاک سبب کاهش تبخیر سطحی آب از خاک و کاهش رواناب می گردد. همچنین در آبیاری قطره ای زیرسطحی مقدار آب مورد نیاز گیاه و همچنین مقدار عناصر غذایی به طور مستقیم در ناحیه ریشه گیاه در دسترس قرار می گیرند. در آبیاری قطره ای زیرسطحی با بهبود شرایط رطوبت خاک، فراهمی عناصر غذایی در خاک و در نتیجه جذب آنها توسط گیاه می تواند افزایش یابد.
مزایای آبیاری قطره ای زیرسطحی :
– استفاده کارآمدتر از آب
– امکان استفاده از آب های بی کیفیت
– یکنواختی کاربرد بالاتر
– افزایش رشد و کیفیت و کمیت محصول در اکثر موارد کاربرد
– کاهش بیماری های گیاهی به خاطر کاهش رطوبت اطراف سایه انداز گیاه
– بهبود مدیریت کود و سم
– کاهش علف هرز به دلیل خیس شدن حجم کمتری از خاک، و کنترل آسان تر علف هرز
– بهبود عملیات کشاورزی در زمین به خاطر خشک بودن سطح خاک
– قابلیت انعطاف در طراحی و حساسیت کمتر به شیب
به منظور ضرورت بهبود بهره وری مصرف آب در زراعت نیشکر و نیز انجام تحقیقات و بررسی ها در مقیاس مزارع 25 هکتاری نیشکر برای ارزیابی کامل کارایی سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی و مزایای آن و همچنین پیامدها و محدودیت های احتمالی آن از جنبه های مختلف، اجرای آن به عنوان بزرگترین طرح آبیاری قطره ای زیرسطحی در کشور، ضروری به نظر می رسد.
اجرای طرح
اجرای عملیات سیویل :
عملیات سیویل طرح در تاریخ 1400/06/05 آغاز و در تاریخ 1400/06/22 پایان یافت در در مدت 17 روز کاری اقدامات زیر انجام گردید.
* عملیات نقشه برداری محوطه
* آماده سازی محدوده ایستگاه مرکزی
* سنگ چینی
* عملیات شبکه بندی
* بتن ریزی
نصب تجهیزات
نصب تجهیزات شامل نصب سیستم فیلتراسیون، نصب تابلوی برق و کابلکشی به طول 70 متر، نصب الکتروپمپ و تست آن، نصب اتصالات مکانیکال ایستگاه، نصب کنتور هوشمند بودند که در تاریخ 1400/06/16 آغاز و در تاریخ 1400/07/13 پس از مدت 27 روز کاری پایان یافت.
عملیات لوله گذاری
1- عملیات حفاری ترانشه به متراژ 1800 متر در شرق و غرب مزرعه با عمق 120 سانتی متر و عرض 100 سانتیمتر
2- جوشکاری اتصالات لوله های اصلی آبیاری (850 متر لوله با نصب 9 عدد سه راهی 150) و لوله های فرعی (1800 متر لوله 90 با نصب 18 عدد سه راهی 90 به 150).
3- کارگذاری لوله های جانبی آبده در عمق 20 سانتی متری سطح خاک (به طول 121 کیلومتر به مدت 70 ساعت کاری)
اجرای عملیات کشت و بهره برداری از سیستم آبیاری قطره ای زیرسطحی :
اجرای طرح آبیاری قطره ای زیرسطحی در شرکت حکیم فارابی به عنوان نخستین طرح آبیاری قطره ای در سطح 21/8 هکتار در کشور قطعاً در تمام مراحل دارای نقاط مثبت و ضعف بود که موارد گوناگون آن به منظور بهبود مدیریت مصرف آب در نیشکر با توجه به اولویت این موضوع در مدیریت توسعه نیشکر، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
